عنوان: بررسی تأثیر پرتودهی گاما بر خواص برخی سنگهای نیمه قیمتی ایرانی

چکیده :

این پژوهش باهدف بررسی تأثیر پرتودهی گاما بر ویژگی هاى ظاهرى و ساختارى سنگهاى نیمه قیمتی شامل رز کوارتز همدان، کوارتز سبز هرمزگان، عقیق بیرنگ ایرانی و گارنت سبز انجام شد. بهسازى سنگهاى نیمه قیمتی به عنوان یکی از صنعت‌هاى پر درآمد جهانی، نقش مهمی در اقتصاد کشورها ایفا میکنند. این صنعت با توجه به معادن غنی و اقلیم خاص کشور ایران میتواند سرمایه‌هاى نهفته در خاک ایران را زنده کند و سبب کارآفرینی و ایجاد شغل براى افراد جامعه شود. به همین منظور استفاده از روشهاى نوین از جمله پرتودهی گاما میتواند گام مؤثرى در پیشرفت علم و اقتصاد کشور داشته باشد. در این پژوهش، سنگهاى منتخب ابتدا تحت طیف سنجی Vis-UV و رامان قرار گرفتند تا ویژگی‌هاى اولیه آن ها تعیین شود. سپس، نمونه ها براى دریافت دزهاى مشخص(325،225،125و 425 کیلوگری،)در سامانه پرتودهی گاماى تهران پرتودهی شدهاند در آخر نمونه ها براى بررسی تأثیرات پرتودهی گاما و علت تغییر رنگ برخی سنگ‌هاى منتخب مجددا طیف سنجی Vis-UV و رامان ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که پرتودهی گاما تغییرات قابل توجهی در ساختار بلورى و مراکز رنگی سنگهاى رز کوارتز همدان و عقیق بیرنگ ایرانی ایجاد کرده است که این تغییرات منجر به تغییر رنگ آن ها از رنگ روشن به تیره شده است. با این حال، براى کوارتز سبز و گارنت سبز، تغییرات ظاهرى چشمگیرى با وجود برخی تغییرات ساختارى مشاهده نشد. این تفاوت نشان دهنده تأثیر ترکیبات شیمیایی و پایدارى مراکز رنگی برخی سنگها بر واکنش آن ها به پرتودهی است. این پژوهش نشان می‌دهد که استفاده از پرتودهی گاما می‌تواند به عنوان روشی مؤثر براى افزایش کیفیت و ارزش سنگ‌هاى نیمه قیمتی در موارد خاص به کار گرفته شود، اما واکنش سنگ‌ها به این فرایند به طور قابل توجهی به نوع سنگ و ساختار آن بستگی دارد.

نام و نام خانوادگی دانشجو: عطیه اسماعیلی

به راهنمایی جناب آقای دکتر : ایرج جباری و محمدعلی مکی زاده

دانشکده فیزیک

روز : دوشنبه 1404/02/22 ساعت: 10 صبح

مکان : دانشکده فیزیک- سالن همایش ابوریحان